تیره سرو ،تیره زربین (Cupressaceae)

 این تیره گیاهانی هستند به صورت درخت یا درختچه که شامل ۱۸ جنس و ۱۳۰ گونه هستند. پیدایش آنها به دوره تریاس نسبت داده می‌شود و قدیمی‌ترین گیاهان رده مخروطیان هستند. دارای برگهای سوزنی شکل و یا فلسی شکل هستند که دو به دو به حالت متقابل باهم قرار گرفته‌اند. از نقطه نظر ساختمان دستگاه زایشی گیاهانی هستند یک یا دو پایه که دستگاه زایشی نر آنها به صورت مخروطهای کوچک که غالبا به حالت راسی یا محوری قرار دارند دیده می‌شوند. گاهی ممکن است دستگاه زایشی نر به حالت مجموعه‌ای که از برگهای فلسی شکل پوشیده شده دیده شود.

پرچمها برگی شکل هستند که در زیر هر کدام از آنها ۲ تا ۷ بساک دیده می‌شود. دانه گرده فاقد کیسه هوایی است. دستگاه ماده این گیاهان به شکل مخروطهای کوچکی هستند ک در راس شاخه‌ها هستند. با وجود اینکه از نقطه نظر ساختمانی مشابه کاج هستند ولی در جنسهای مختلف تیپهای مختلفی نشان می‌دهند بطوری که در بعضی از آنها به صورت یک مخروط کروی یا بیضوی شکل و در بعضی دیگر به صورت یک میوه سته درمی‌آیند.

چوب زربین به علت دوام و استقامت و همچنین مقاومت در مقابل حمله حشرات از قدیم مورد استفاده قرار می گرفت.در گذشته وسایل ظریف موسیقی را از چوب سرو می ساختندو امروزه نیز در ایران خاتم کاریها و منبت کاریها روی  چوب زربین انجام می گیرد.ساختمانهای چوبی که دارای پوشش داخلی ازچوب زربین هستند از گزند حشرات به خوبی مصون می مانند. از چوب سرو برای تهیه ی تیر تلفن و تلگراف و ساختن خانه های چوبی و تیرک تونلها نیز استفاده می شود.

تخمکها در کوپرساسه راست و بین ۱ تا ۲۲ عدد تغییر می کند.   میوه در کوپرساسه پس از رسیدن خشک و چوبی شده، در سروهای کوهی آبدار و سته مانند می گردد.

جنسهای تیره سرو

جنس کوپرسوس

درختانی هستند با تاج مخروطی یا هرمی ، دارای مخروط ماده با ۶ تا ۱۴ فلس یا پولک سخت و در وسط سطح پشتی آنها دارای یک برجستگی نوک مانند هستند و لبه‌هایی دارند که پس ازگرده افشانی بر اثر نمو آبدار شده بهم چسبیده و با رسیدن دانه بر اثر خشکی شدید از هم فاصله می‌گیرند. در ایران تنها گونه این جنس یعنی کوپرسوس سمپرویرنس با دو یا سه واریته وجود دارد. یکی از واریته‌ها سرو معمولی یا زربین است که درختانی بسیار بلند و دارای شاخه‌های نسبتا افقی هستند و در نواحی شمالی ایران یافت می‌شوند. واریته دیگر این تیره سروناز نام دارد.

جنس ژونی پروس یا سرو کوهی

درخت یا درختچه یا بوته‌هایی چوبی ، دوپایه و بندرت تک پایه هستند. برگها در گیاه جوان همیشه سوزنی و در ساقه‌های مسن سوزنی و سه پهلو و در برخی متقابل و پولک مانند است. گلها تک جنس وغالبا دوپایه و در قاعده شامل برگه‌های فلس مانند ، مخروط یا سنبله نر کروی و حامل ۲ تا ۸ پرچم هستند. مخروط ماده دارای فلسهایی است که لبه‌های آن بهم چسبیده و فقط فلسهای بالایی آن بارور و هر کدام حامل یک یا دو تخمک ایستاده هستند. در ایران سرو کوهی هفت گونه در ارتفاعات بالای کوهستان و به صورت پایه‌های پراکنده دارد.

گونه های خانواده Cupressaceae در شبکه گیاهی ایران:

نام انگلیسی
خانواده
نام علمی
King William Pine
Cupressaceae
White Cypress-Pine
Cupressaceae
Red Cypress-Pine
Cupressaceae
Incense Cedar
Cupressaceae
Lawson Cypress
Cupressaceae
Nootka Cypress
Cupressaceae
White Cypress
Cupressaceae
Leyland Cypress
Cupressaceae
Arizona Cypress
Cupressaceae
Chinese Weeping Cypress
Cupressaceae
Monterey Cypress
Cupressaceae
Italian Cypress
Cupressaceae
Himalayan Cypress
Cupressaceae
Alerce
Cupressaceae
Ashe Juniper
Cupressaceae
Californian Juniper
Cupressaceae
Chinese Juniper
Cupressaceae
Juniper
Cupressaceae
Juniper
Cupressaceae
Shore Juniper
Cupressaceae
Aligator Juniper
Cupressaceae
Syrian Juniper
Cupressaceae
Grecian Juniper
Cupressaceae
Creeping Juniper
Cupressaceae
One-Seed Juniper
Cupressaceae
Western Juniper
Cupressaceae
Desert Juniper
Cupressaceae
Prickly Juniper
Cupressaceae
Himalayan Juniper
Cupressaceae
Temple Juniper
Cupressaceae
Savine
Cupressaceae
Rocky Mountain Juniper
Cupressaceae
Southern Redcedar
Cupressaceae
Flaky Juniper
Cupressaceae
Cupressaceae
Pencil Cedar
Cupressaceae
Cupressaceae
Kawaka
Cupressaceae
Cupressaceae
American Arbor-Vitae
Cupressaceae
Biota
Cupressaceae
Western Red Cedar
Cupressaceae
Hiba
Cupressaceae