شتاب حرکت علمی کشور به هیچ‌وجه کُند یا متوقف نشود

حضرت آیت الله خامنه ای در دیدار مسئولان و محققان ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی، وزیر علوم، رؤسا و اساتید دانشگاههای مرتبط، با اشاره به تأثیرگذاری علوم شناختی در عرصه های علمی، پزشکی، اجتماعی و اقتصادی، بر لزوم تلاش همه‌جانبه و شبانه‌روزی برای پیشرفت بیش از پیش در این علوم تأکید کردند و گفتند: شتاب حرکت علمی کشور نباید کاهش یابد و یا متوقف شود، بلکه این شتاب باید برای سالهای طولانی و تا رسیدن به نقطه اوج علمی حفظ و تقویت شود.

به گزارش مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران حضرت آیت الله خامنه ای روز چهارشنه سوم دی ماه در دیدار مسئولان و محققان ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی، وزیر علوم، رؤسا و اساتید دانشگاههای مرتبط، با اشاره به تأثیرگذاری علوم شناختی در عرصه های علمی، پزشکی، اجتماعی و اقتصادی، بر لزوم تلاش همه‌جانبه و شبانه‌روزی برای پیشرفت بیش از پیش در این علوم تأکید کردند و گفتند: شتاب حرکت علمی کشور نباید کاهش یابد و یا متوقف شود، بلکه این شتاب باید برای سالهای طولانی و تا رسیدن به نقطه اوج علمی حفظ و تقویت شود.

رهبر انقلاب اسلامی با قدردانی از زحمات و دستاوردهای علمی مسئولان و دانشمندان ستاد توسعه علوم شناختی افزودند: پیشرفت‌های علمی بشر و گشوده شدن دریچه های جدید برای شناخت بیشتر از نظم عجیب و پیچیدگی های حیرت آور عالم خلقت، مستلزم شکرگزاری است، زیرا انسان را به معرفت الهی نزدیک تر می کند.

حضرت آیت الله خامنه ای خاطرنشان کردند: هریک از این دریچه های علم و دانش که از جانب خداوند به روی بشر باز می شود، زمینه‌ساز تحولات شگرف و جدید در زندگی انسانها است، بنابراین هر ملتی که از دانش های جدید و فناوری‌های مرتبط با آن عقب بماند، سرنوشتی جز عقب ماندگی، ذلیل شدن و استعمار از جانب قدرت‌ها نخواهد داشت.

ایشان افزودند: علت تأکیدهای مکرر بر موضوع علم و پیشرفت علمی همین موضوع است، بنابراین دانشمندان و محققان و مراکز علمی و پژوهشی برای ادامه پر شتاب حرکت علمی کشور بخصوص در زمینه علوم جدید، باید با توکل به خدا و با نیت الهی، از جان مایه بگذارند و شب و روز نشناسند و مسئولان کشور به‌ویژه دولت نیز باید به این موضوع توجه جدی داشته باشند.

رهبر انقلاب اسلامی حرکت علمی کشور در ۲۰ سال اخیر را خوب توصیف کردند و گفتند: شتاب این حرکت علمی نباید کاهش یابد بلکه این شتاب باید برای بیست تا سی سال آینده حفظ و تقویت شود تا به نقطه اوج برسیم.

حضرت آیت الله خامنه ای با تأکید بر اینکه نباید به حد کنونیِ پیشرفت‌های علمی قانع بود، افزودند: اگر اندکی از کاروان حرکت علمی دنیا عقب بمانیم، دیگر به این کاروان و قله های علمی نخواهیم رسید، بنابراین هیچ‌گونه توقفی در زمینه حرکت علمی نباید ایجاد شود.

ایشان با اشاره به مسائل مربوط به بودجه مراکز فرهنگی و علمی کشور و اظهارات مسئولان اجرایی مبنی بر مشکلات اقتصادی، گفتند: من در جریان مشکلات هستم اما معتقدم کشوری که همت کند، حتی می تواند در بحبوحه مشکلات سیاسی و اقتصادی نیز کارهای بزرگی انجام دهد.

رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به نمونه های تاریخی در برخی کشورها که در شرایط بسیار سخت، سنگ بناهای علمی بزرگی را پایه گذاری کردند، افزودند:

شرایط امروز ما به سختیِ تلاطم های آن کشورها نیست، بنابراین می توانیم پایه های مستحکم علمی را بنا بگذاریم.

حضرت آیت الله خامنه ای در ادامه دو توصیه هم بیان کردند. توصیه اول اینکه، برای پیشرفت علمی از همه توانایی های غربی ها استفاده کنید و از شاگردی کردن و یادگرفتن هرگز پرهیز نکنید، زیرا ما از شاگردی کردن ننگمان نمی آید بلکه از «همیشه شاگرد ماندن» ننگمان می آید.

رهبر انقلاب اسلامی در توصیه دوم خود گفتند: هیچگاه به برنامه ها و توصیه های غربی ها اعتماد نکنید.

ایشان با تأکید بر اینکه همواره باید به توصیه غربی‌ها با سوءظن نگریسته شود، افزودند: کشورهای غربی که امروز بیشترین پیشرفت‌ها را در زمینه علوم جدید دارند، بیشترین جنایات را نیز در طول تاریخ بر ضد ملت‌ها مرتکب شده اند.

رهبر انقلاب اسلامی، مسئولان ستاد توسعه علوم شناختی را به تعیین اولویت‌ها و هدفهای لازم نیز توصیه کردند و گفتند: در همه عرصه های علوم شناختی، ابتدا باید هدف گذاری‌ها مشخص و سپس طرح و پروژه، تعریف شود و در اختیار پژوهشگر و محقق قرار گیرد.

حضرت آیت الله خامنه ای، لزوم تعریف یک راهبرد بومی برای پیشبرد علوم شناختی را مورد تأکید قرار دادند و در پایان خاطرنشان کردند: در مسیر شناخت این علوم که با استدلال و منطق سر و کار دارد، بگونه‌ای حرکت کنید که زمینه معرفت بیشتر خداوند حاصل شود.

پیش از سخنان رهبر انقلاب اسلامی، دکتر کمال خرازی از پروژه‌های ستاد توسعه علوم شناختی و اهداف، آثار و کارکردهای این پروژه‌ها در بخش سلامت، اقتصاد و ابعاد مختلف پیشرفت علمی کشور گزارش داد و گفت: در ایران، ظرفیت‌سازی انسانی و فناوریِ بسیار خوبی در این شاخه از علوم انجام شده و ایران در ردیف برترین‌های منطقه و کشورهای پیشرو دنیا است.

آقای خرازی به برنامه‌های ستاد توسعه علوم شناختی برای «معرفی و ترویج علوم شناختی»، «کشف استعدادهای برتر دانش‌آموزی و دانشجویی و سوق دادن آنها به سمت علوم شناختی»، «حمایت از کتاب‌های منتشر شده در حوزه علوم شناختی» و «تبادلات علمی در سطح جهانی»، اشاره کرد و از توسعه زیرساخت علوم و فناوری‌های شناختی در سراسر کشور و راه‌اندازی آزمایشگاههای لازم به‌ویژه آزمایشگاه ملی نقشه‌برداری مغز به عنوان یک دستاورد بزرگ یاد کرد و درباره چند پروژه بزرگ و ملی در حوزه علوم شناختی توضیح داد.

آقای دکتر ستاری معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور نیز در گزارشی به رشد شرکت‌های دانش‌بنیان، بهبود تجاری‌سازی دانش، افزایش سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در پارکهای علم و فناوری، و رتبه علمی بالای ایران در شاخه‌های نانوفناوری، بیوتکنولوژی و علوم شناختی اشاره کرد.

همچنین آقای دکتر نیلی دبیر ستاد توسعه علوم شناختی نکاتی درباره اصلاح سازوکار جذب استعدادهای برتر در این شاخه از علوم، لزوم دستیابی به مدلهای جدید در آموزش و پژوهش با نگرشِ  میان‌رشته‌ای، و سرمایه‌گذاری و تأمین بودجه‌های لازم در علوم شناختی بیان کرد.

تولید بذرهای هیبریدی به روش اصلاح معکوس

پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، مهران عنایتی شریعت پناهی مدیر گروه کشت بافت و سلول این پژوهشگاه اظهار داشت: در حال حاضر ۹۸ درصد بذور سبزی و صیفی جات کشور وارداتی است که سالانه طبق آمار رسمی حدود ۹۰ میلیون دلار و براساس آمار غیررسمی بالغ بر ۲۰۰ میلیون دلار صرف واردات آنها می شود. علاوه بر ارزبری، بذرهای وارداتی برای شرایط آب و هوایی ایران اصلاح نشده‌اند و مصرف آب آنها بالاست.

به گفته وی برای تولید بذرهای هیبرید مورد نیاز در کشور و بی نیازی از واردات باید به تکنولوژی تولید لاینهای مادری بذور دست پیدا کرد که کمپانیهای خارجی به هیچ وجه چنین تکنولوژی ای را به ما نمی دهند یا این که با استفاده از روش هاپلوئیدی و اصلاح معکوس به این لاینها برسیم. در این راستا پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی اقدام به تولید بذرهای هیبرید به روش اصلاح معکوس کرده که به تهیه پروتکلهای تولید گیاهان دابل هاپلویبد در سبزی های مختلف و تولید لاینهای مادر مورد نیاز تولید بذرهای هیبرید منجر شده است.

شریعت پناهی با اشاره به این که تولید گیاهان دابل هاپلوئید از سریعترین روشهای به‌نژادی و اصلاح نباتات است، خاطرنشان کرد: گیاهان هاپلوئید گیاهانی هستند که تعداد کروموزومهای اصلی آنها به نصف کاهش یافته و گیاهان دابل هاپلوئید هم از تولید هاپلوئید و دو برابر کردن کروموزومهای آنها ایجاد می شوند.

وی تولید بذرهای هیبرید سازگار با آب و هوای ایران و امکان فروش تکنولوژی به خارج را از دستاوردهای اقتصادی این طرح عنوان کرد و گفت: در گیاه خیار از روش دیگری برای تولید هاپلوئید استفاده می کنیم بدین صورت که دانه های گرده را با قرار دادن در معرض پرتوهای گاما  در سازمان انرژی اتمی عقیم کرده و آنها را گرده افشانی می‌کنیم. حاصل این فرایند جنین خیار هاپلوئید است که فاقد ژنوم گیاه پدری است. در ادامه جنین را اصطلاحا نجات می دهیم و با آن گیاه هاپلوئید تولید می‌کنیم که در تولید لاین قابل استفاده است.

شریعت پناهی تصریح کرد: با تحقیقات انجام شده امکان تولید لاین های اینبرد (Inbred line ) و دبل هاپلوئید کلزا و صیفی جات از جمله گیاه فلفل دلمه ای را هم داریم که آماده واگذاری به بخش خصوصی است تا هیبرید های مناسب مناطق مختلف کشور را معرفی کنند.

مدیر گروه کشت بافت و سلول پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی افزود: اخیرا سیستم جدیدی برای تولید هدفمند لاین‌ها از طریق مهندسی ژنتیک ابداع شده که فرایند مهندسی معکوس را با تعداد کمی لاین دبل هاپلوئید میسر می کند که با توسعه آنها درصددیم فرایند به‌نژادی را در مدت زمانی کوتاه‌تر انجام دهیم.

دانشیار پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی درباره امکان انتقال دانش فنی به‌نژادی این محصولات از طریق سازمان فائو گفت: تولید بذور هیبرید سبزی و صیفی جات با توجه به سود آوری بالای آن برخلاف غلات که اغلب با پشتوانه دولتی تولید می‌شوند در اختیار بخش خصوصی است و امکان انتقال دانش مربوطه از طریق فائو و سازمان های بین المللی دیگر وجود ندارد. البته
تلاش داریم بعد از توسعه فناوری تولید بذور هیبرید در کشور با شرکتهای خارجی همکاری مشترک داشته و بازار منطقه را در اختیار بگیریم.

وی خاطرنشان کرد: آزمایشگاه کشت بافت پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی جزو ۱۰ تا ۱۵ آزمایشگاه پیشرو دنیا در تولید بذرهای هیبرید به روش اصلاح معکوس است و یکی از سازمانهای بزرگ بین المللی با اختصاص بودجه تحقیقات و تهیه پروتکل تولید گیاهان هاپلوئید برنج و سورگوم را به پژوهشگاه سفارش داده تا در ادامه به کشورهای آفریقایی و بخشهایی از آسیا منتقل شود. مراکز تحقیقات کشاورزی از جمله یکی از دانشگاه های آلمان هم در زمینه توسعه سیستمهای هاپلوئید در حوزه تحقیقات از این بخش دعوت کرده اند.

تولید داروی گیاهی ضد سرطان

انعقاد تفاهم‌نامه‌ی همکاری پژوهشکده معتمد جهاددانشگاهی با کارخانه‌ی «کاناتراپیوتیک» دانمارک

دپارتمان پژوهشی کیفیت زندگی و طب فراگیر پژوهشکده معتمد جهاددانشگاهی به منظور همکاری های پژوهشی محصول محور با هدف تولید داروی ضد سرطان از ترکیبات دارویی مستخرج از گیاه کانابیس (شاهدانه)، تفاهم نامه مشترکی را با کارخانه ی کاناتراپیوتیک دانمارک به امضا رساند.

به گزارش روابط عمومی پژوهشکده معتمد جهاددانشگاهی، دکتر علیرضا مجیدانصاری مدیر دپارتمان پژوهشی کیفیت زندگی و طب فراگیر پژوهشکده معتمد جهاددانشگاهی با اعلام این خبر گفت: در راستای این تفاهم¬نامه مطالعات مقایسه ای برای بررسی اثرات ضد سرطانی عصاره تام با نسبت های متفاوت متابولیتی و کانابیوییدهای خالص صورت می گیرد، همچنین طراحی و اثر بخشی برخی از مولکول های دارویی جدید از مشتقات کانابیویید ها نیز مورد تحقیق و بررسی قرار خواهد گرفت.

وی با اشاره به اینکه پژوهش ها حاکی از آن است که؛ THC و سایر کانابینوئیدهاى خالص مى توانند در برطرف کردن تهوع و افزایش اشتها و بسیاری مشکلات و عوارض درمانی دستگاه گوارش موثر باشند؛ افزود: بنابراین این خاصیت مى‌تواند براى افراد سرطانی که داروهاى شیمى درمانى دریافت مى کنند در نظر گرفته شود.

به علاوه اثرات ضد سرطانی ترکیبات این گیاه امروزه بسیار مورد توجه مجامع علمی قرار گرفته و مطالعات بالینی متعددی در فازهای انتهایی اخذ مجوزهای درمانی علاوه بر استفاده تسکینی در این ترکیبات قراردارد.

گفتنی است، مجموعه،ی Danish Cancer Society ضمن استقبال از همکاری های فی مابین دو کشور با اعلام حمایت از این تفاهم نامه برای پشتیبانی بخشی از نیاز های مادی و معنوی پژوهش های مذکور اعلام آمادگی نموده است.