گوهری به نام جدوار، گیاهی باستانی با خواص بی‌نظیر
جدوار، زدوار، ژدوار یا زدو با نام علمی .Curcuma zedoaria (Chrism.) Rosc از خانواده زنجبیل Zingiberaceae، گیاهی یک‌ساله، علفی، مرتفع و غده دار است. بیخ ساقه بزرگ و تخم‌مرغی، با غده‌های متعدد، پنجه‌ای لوب دار، بدون پایک و زرد کم‌رنگ است. برگ‌ها شبیه برگ زردچوبه، بزرگ مستطیلی، بدون کرک، به طول ۳۰-۶۰ سانتی‌متر و نوک‌دار هستند. گل‌های زرد کم‌رنگ در گل‌آذین سنبله که با برگه‌های قرمز بلندتر از سنبله دربرگرفته شده، قرار دارند. میوه کپسول تخم‌مرغی، سه‌وجهی و دانه‌ها آریل دار است.
پراکندگی جهانی جدوار هندوستان و شرق آسیاست. در کشورهای هند، چین، اندونزی، بنگلادش و ماداگاسکار به‌صورت کاشته شده وجود دارد. محصول و ترکیبات دارویی آن به نام زدو به ایران وارد و مصرف می‌شود. به دلیل گران‌بودن جدوار ممکن است گیاه دیگری به‌صورت تقلبی به‌جای آن عرضه شود؛ بنابراین لازم است از محل تهیه گیاه و فرآورده‌های آن اطمینان حاصل کنید.
اثرات درمانی بی‌نظیر جدوار
جدوار یکی از گیاهان بی‌نظیری است که در ایران به فراموشی سپرده شده بود. باتوجه‌به خواص دارویی آن از ارزش اقتصادی ویژه‌ای برخوردار است. طبیعت آن گرم و خشک و دارویی بسیار مفید به‌ویژه برای بیماری‌هایی با منشأ سردی و رطوبت است. برای گرم و خشک‌مزاجان مضر است و باید همراه با مصلح از جمله سکنجبین ساده، ماءالشعیر یا آش جو استفاده شود.
ریزوم گیاه دارای خواص دارویی متعددی است و معمولاً به‌صورت پودر، قرص یا کپسول عرضه می‌شود. در منابع طب سنتی و کلاسیک کاربردهای زیادی در درمان بیماری‌ها دارد. از روغن اسانس ریزوم خشک شده این گیاه ۳۶ ماده مؤثره شامل ۱۷ نوع ترپن به‌دست‌آمده است.
در تحقیقات متعدد اثرات سایتوتوکسیک و ضدمیکروبی این گیاه به اثبات رسیده است. بر اساس طب کلاسیک جدوار دارای اثرات ضدالتهابی و تسکینی، ضد آلرژیک و آنتی‌اکسیدان می‌باشد که اثر آنتی‌اکسیدانی آن از طریق ممانعت از تولید تومورنکروزینگ فاکتور آلفا اعمال می‌شود.
به دلیل وجود ترکیبات زینجی‌برن و بورنئول در این گیاه، به‌عنوان پادزهر بسیار مؤثر و دفع‌کننده سموم از بدن کاربرد ویژه‌ای دارد و براى رفع جمیع سموم سرد و گرم پادزهر مؤثری است. باتوجه‌به اثرات آنتی سایتوتوکسیک و آنتی‌اکسیدان و پادزهری جدوار در طب سنتی و کلاسیک، این گیاه می‌تواند نقش مهمی در درمان بیماری‌های التهابی و اتوایمیون داشته باشد.
براى رفع مسمومیت گزش مار کشنده، عقرب و جانوران سمى، توصیه می‌شود ۲ گرم از آن را کاملاً آسیاب نموده، با سرکه رقیق مخلوط کرده و مصرف کنید.
جدوار براى نرم کردن و تحلیل ورمها به‌خصوص ورم پشت گوش، زیر بغل و انتهاى ران یا کشاله ران مفید است. می‌توانید پودر آن را با سرکه و گلاب مخلوط کرده و روى ورمها بمالید.
برای تقویت اندام‌ها به‌ویژه مغز و اعصاب، قلب و کبد، و تقویت قوای جسمی و روحی بسیار مفید است.
براى درمان صرع، فلج، لقوه، رعشه، سستى، بى‌حسى و خواب‌رفتگى اعضا مؤثر است. برای این منظور می‌توانید ریزوم گیاه را کاملاً پودر نموده، با روغنى مناسب مخلوط کرده و روی موضع مالش دهید.
جدوار بازکننده انسداد و گرفتگی‌هاى مجارى است. براى درمان ناراحتیهاى قلبى، حل کردن خون لخته شده در رگ یا بلادکلوتس و تسهیل و تسریع جریان خون در رگ‌ها مفید است. براى تقویت قلب، رفع ضعف قلب، رفع خفقان، تپش و فشار قلب به‌ویژه در مواردى که از سردى باشد می‌توانید به مدت چند روز، روزانه ۲ گرم جدوار را آسیاب کنید و با جلاب و یا شربت گاوزبان و بادرنجبوبه یا عرق‌هاى مناسب مثل عرق گاوزبان و گلاب یا بادرنجبویه و بیدمشک و نیلوفر میل کنید.
این گیاه برای درمان استسقا، یرقان، ضعف معده، خردکردن سنگ مثانه، رفع سختى ترشح ادرار و به‌عنوان مدرّ و بادشکن مفید است.
جدوار قاعدهآور است و در تنظیم عادت ماهیانه نامنظم مؤثر است. همچنین برای کاهش درد پشت و شکم در دوران عادت ماهیانه تجویز مىشود.
مصرف آن در هفته اول پس از وضع حمل براى رفع ضعف مادر مؤثر مى‌باشد. اگر بچه در شکم مرده باشد و بدن در اثر آن مسموم شده باشد و یا هنگام تولد بچه، مادر دچار ضعف زیاد شده و یا خونریزی زیاد داشته باشد، می‌توانید به مدت یک هفته هر روز صبح ناشتا 0.5 گرم پودر جدوار را با گلاب مخلوط کرده و به بیمار بدهید، در تقویت قوای از دست رفته مؤثر مى‌باشد.
ریختن پودر جدوار بر محل جراحت و زخم، سبب رفع عفونت، قطع خونریزی و بهبود زخم می‌شود.
از این گیاه در درمان بیماری‌های جلدی مانند بیماری برص استفاده می‌شود.
این گیاه مفرح بوده و باعث نشاط و افزایش انرژی در طول روز می‌شود.
برای درمان بیماری‌های افسردگی و به‌عنوان مکمل ترک اعتیاد تجویز می‌شود.
براى افزایش اشتها و تحریک و افزایش نیروى جنسى نیز بسیار مؤثر است.