معرفی کتاب «استانداردسازی و فرآوری اسانس‌های گیاهی»
کتاب استانداردسازی و فرآوری اسانس‌های گیاهی توسط انتشارات آموزش و ترویج کشاورزی منتشر شد. این کتاب به همت آقایان دکتر محمّدتقی عبادی و دکتر محمّد فخرالاسلام (اعضای هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس تهران) و جمعی از دانشجویان گردآوری شده است.
گردآورندگان:
دکتر محمّدتقی عبادی، دکتر محمّد فخرالاسلام
(اعضای هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس)
سرور برکت، علی نیک‌خواه، مهدی اکبری، مهسا صمدی‌فر، منا کاملان زرگر زرین، آرش کاظم پور، مریم سلیمانی مقدم، الهام رضایت، فاطمه پارسایی‌فرد، کریم فرمانپور، حانیه احدی، سیما قاهری
فرآوری اسانس‌ها با هدف رسیدن به یک محصول یکنواخت و مطابق با استانداردهای جهانی نظیر ایزو و یا نیاز خاص مشتری را اصطلاحاً «استانداردسازی اسانس‌ها» می‌نامند. این فرآوری شامل عملیات مختلفی در راستای غنی کردن اسانس از یک یا چند ترکیب خاص یا حذف ترکیبات مزاحم است. با استفاده از استانداردسازی می‌توان مشکل عدم یکنواختی اسانس‌های طبیعی را که یکی از چالش‌های اصلی در صنعت اسانس است برطرف کرد. زیرا اسانس‌های طبیعی تولید شده از یک گونه گیاهی، با توجه به شرایط محیطی و زراعی، کیفیت متفاوتی دارند. استانداردسازی شامل تعیین ویژگی‌های اصلی، پارامترهای ثابت و مقادیر کمی و کیفی مشخص، برای اطمینان از کنترل کیفیت و دستیابی به اثربخشی، ایمنی و تکرارپذیری تعریف می‌شود. ازآنجایی‌که مجموعه گسترده‌ای از ترکیبات شیمیایی در گیاهان وجود دارد، می‌توان تعدادی از آن‌ها را به عنوان شاخص استانداردسازی در نظر گرفت. در این حالت، درصد یک یا چند ترکیب خاص افزایش و یا کاهش می‌یابد و این امر موجب افزایش کیفیت و تأمین اسانس با خصوصیات مدنظر صنایع مصرف‌کننده، تقویت بازار داخلی، افزایش صادرات و ورود به عرصه جهانی می‌شود. علاوه بر این، استاندارد کردن منجر به تولید اسانس با ویژگی‌های تکرارپذیر از گونه‌های مختلف کشت شده در شرایط اقلیمی متفاوت می‌شود. از روش‌های مختلفی برای جداسازی و یا تغلیظ ترکیبات هدف، جهت استانداردسازی استفاده می‌شود. روش‌های تقطیر جزء‌به‌جزء و رکتیفیکاسیون (تقطیر مجدد اسانس در شرایط خلأ) متداول‌ترین روش‌ها جهت کاربرد در مقیاس صنعتی می‌باشند. همچنین در این کتاب مطالبی در خصوص سایر روش‌های استانداردسازی نظیر کاربرد پلیمرهای جاذب و استخراج با سیالات فوق بحرانی گردآوری شده است و در ادامه، مروری بر روش‌های درون‌پوشانی اسانس‌های طبیعی صورت پذیرفته است که با هدف افزایش اثربخشی و پایداری اسانس‌ها می‌توانند مورد توجه مخاطبین گرامی قرار گرفته و مفید واقع شوند.
