
برای سالیان دراز در طب سنتی از انواع گیاهان دارویی برای درمان بیماریهای عفونی استفاده میشده است. از زمان باستان، انسانها با انواع عفونتهای مختلف از قبیل عفونت مجاری ادراری رو در رو شده و برای درمان آنها از انواع گیاهان دارویی یا محصولات طبیی که در دسترسشان بوده استفاده میکردند. اگرچه دانش بشر در مورد نقش گیاهان دارویی در درمان انواع عفونت با سرعتی بسیار کمتر نسبت به توسعه آنتیبیوتیکهای نوین رشد کرده است اما لزوم استفاده از استراتژیهای درمانی چندوجهی خصوصا در برابر عوامل بیماریزای مقاوم در برابر دارو روز به روز بیشتر احساس میشود. برای مثال اخیرا در مطالعه پژوهشی مشاهده شده است که عسل یک ترکیب ضدباکتری قوی علیه دو گونه باکتریStaphylococcus aureus و Streptococcus pyogenesاست. این درحالی است که بر اساس گزارش NHS از هر ده نفر یک نفر پس از مصرف آنتیبیوتیکهای مدرن دچار عوارض جانبی گوارشی شده و از هر پانزده نفر یک نفر دچار حساسیتهای آلرژیک میشوند.
از طرفی دیگر استفاده از گیاهان دارویی یا درمانهای طب سنتی هنوز از نظر علمی محل بحث و چالش است چراکه علیرغم استفاده طولانی مدت از این مواد طبیعی هنوز مطالعات جامع و نتایج بالینی مستندی از میزان اثرگذاری آنها در دسترس نیست. از این بین برخی از گیاهان دارویی بیشتر از سایرین در درمان عفونت مورد توجه بودهاند که در ادامه نام برده میشوند:
- سیر:فرهنگهای سراسر جهان از دیرباز سیر را به دلیل قدرت پیشگیری و درمانی آن شناختهاند. در تعدادی از مطالعات مشاهده شده است که این گیاه دارویی تاثیر درمانی خوبی علیه انواع مختلف عفونت باکتریایی مانندSalmonella و Escherichia coliدارد.
- زنجبیل:یکی از گیاهان دارویی پر مصرف در طب سنتی است که در پزشکی مدرن هم به عنوان آنتیبیوتیک طبیعی شناخته میشود.
- اکیناسه:بومیان آمریکا و همچنی در طب سنتی سایر نقاط دنیا عمدتا از این گیاه دارویی برای درمان زخم و عفونت استفاده میکردهاند. براساس پژوهشی که در مجله Journal of Biomedicine and Biotechnology منتشر شده است عصاره اکیناسه قادر به از بین بردن انواع مختلف باکتری از جمله Streptococcus pyogenes میباشد. این گیاه همچنین در کنترل التهابات ناشی از عفونت باکتریایی مفید است.
- خوک طلایی (Goldenseal):این گیاه معمولا به صورت دمنوش برای تسکین مشکلات تنفسی و گوارشی بکار برده میشود. همچنین بنظر میرسد در درمان استهال باکتریایی و عفونت مجاری ادراری نیز مفید است. این گیاه اما حاوی نوعی آلکالوئید به نام berberine است که مصرف آنرا برای نوزادان و زنان باردار ممنوع میکند.
- میخک:یکی از گیاهان دارویی است که در طب سنتی برای مشکلات دندان استفاده میشد. نتایج پژوهشهای اخیر نشان میدهد که عصاره این گیاه میتواند در برابر انواع مختلفی از باکتریها منجمله Escherichia coli مفید باشد.
- پونه کوهی (Oregano):بسیاری معتقدند این گیاه قادر به تقویت سیستم ایمنی بوده و همانند آنتیاکسیدانت عمل میکند. اگرچه این ادعا هنوز توسط مطالعات پژوهشی تائید نشده است، اما برخی مطالعات نشان میدهند که عصاره پونه کوهی خصوصا در فرم روغنی مانند یک آنتیبیوتیک طبیعی قوی عمل میکند.
- گیاه مُر (Myrrh):نوعی صمق طبیعی است و بر اساس یک مطالعه مشاهده شده است که میتواند اثرات ضد باکتری داشته باشد. البته بلع عصاره این گیاه ممکن است با عوارضی مانند اسهال یا در صورت زیادهروی با مشکلات قلبی همراه باشد.
- عصاره آویشن:بر اساس مطالعهایی در سال ۲۰۱۱ مشاهده شد که عصاره روغنی آویشن اثرات ضدباکتری بسیار قویتری نسبت به روغن اسطوخودوس دارد. عصاره روغنی آویشن فقط مصرف موضعی داشته و مناسب بلع نیست(برگرفته از کلینیک طب سنتی ایران).