شاهدانه وشیان (نام علمی: Datisca) نام یک سرده از تیره شاهدانه وش است.
تیره ای از کدوسانان با گل های غالباً تک جنسی و برگ های متناوب و مرکب شانه ای که گرده افشانی در آنها توسط باد انجام می شود.
گونه های خانواده Datiscaceae در شبکه گیاهی ایران:
فرم کلی تیره Daphniphyllaceae : درختانی کوچک یا درختچه ای. برگ ها متناوب (گاهی انبوه و تقریباً مارپیچی در انتهای شاخه)، غیرپوششی و ساده. پهنک برگ یکپارچه، رگبرگ پرمانند. حاشیه پهنک برگ یکپارچه.
تولیدمثل و گرده افشانی: گل های بارور دارای وظایف نرینگی یا مادینگی. گیاهانی دوپایه. گل های ماده دارای پرچم یا فاقد پرچم. فاقد گل های نری که دارای مادگی است.
جغرافیا: نواحی قطب شمال و قدیم الحاره. آسیای شرقی. مالزی. ۲n=32 .
طبقه بندی خانواده Daphniphyllaceae: زیررده دولپه ای ها، راسته Saxifragales .
این خانواده دارای یک جنس Dephniphyllum و ۳۵ گونه است.
گونه هایخانواده Daphniphyllaceae در شبکه گیاهی ایران:
فرم کلی تیره Cyrillaceae: درختانی کوچک یا درختچه ای؛ غیرصمغ آور و فاقد شیره رنگی. گیاهانی اتوتروف. برگ ها همیشه سبز یا خزاندار؛ متناوب؛ علفی یا چرمی؛ دمبرگ دار تا بی دمبرگ؛ ساده. پهنک برگ یکپارچه؛ دارای رگبرگ های پرمانند. برگ ها بی گوشوارک. حاشیه پهنک برگ یکپارچه.
تولیدمثل و گرده افشانی: فاقد گل های تک جنسی. گیاهانی هرمافرودیت. دارای گل های شهددار. شهد مترشحه از پوشش گل یا از صفحه گل.
جغرافیا: نواحی جدیدالحاره. نیمه گرمسیری. جنوب شرق ایالات متحده آمریکا، آمریکای جنوبی و مرکزی. X=10 .
طبقه بندی خانواده Cyrillaceae : زیررده دولپه ای ها. راسته Ericales .
این خانواده دارای ۱۳ گونه می باشد.
گونه هایخانواده Cyrillaceae در شبکه گیاهی ایران:
گیاهان تیره جگن اغلب مردابی و مخصوص نواحی مرطوب هستند. بشره برگ اعضای هوائی آنها نیز اغلب دارای تعداد زیادی از ماده سیلیسی است. عموماً گیاهانی علفی با ظاهری شبیه غلات چند ساله و دارای ریزومی با انشعابات زیاد و گاهی متورم و غده ای می باشند جوانه های مولد ساقه آنها غالباً ساقه هائی با مقطع مثلث شکل بوجود می آورند که به خلاف گیاهان تیره گندم توپر می باشند. ساقه ها بندرت گره دار ولی بر حسب نوع گیاه ممکن است برگدار و یا فاقد آن باشند گلهای آنها نر – ماده و یا بر دو نوع نر و ماده مجتمع به صورت سنبلکهائی بندرت منفرد و معمولاً مجتمع به صورت گل آذین های سنبله ، کاپتیول و غیره اند. در قاعده هر سنبلک گل آذین معمولاً یک یا دو براکته پایا، همراه براکته های کوچک و زایا دیده می شود. در مواردی که گلها بر دو صورت نر و ماده بر روی یک پایه پدید می آیند وضع قرار گرفتن سنبلکها به نحوی است که انواع نر آنها در بالا ولی انواع ماده در قاعده گل آذین دیده می شود (Carex) گلهای آنها اصولاً فاقد پوشش و یا به جای آن ممکن است دارای تارهای نازک و فلس هائی در ۲ ردیف ۳ تایی باشند پرچم های آنها روی طرح اصلی گل باید مرکب از ۲ ردیف ۳ تایی باشند ولی این حالت نادر است بطوریکه در غالب این گیاهان بیش از ۳ پرچم دیده نمی شود مادگی آنها ۳ برچه ای است ولی اغلب یکی از آنها به رشد خود ادامه می دهد. میوه این گیاهان عموماً خشک ناشکوفا ۳ گوش یا مسطح برهنه یا پوشینده از تارهای ابریشمی است.
جگن (نام علمی: Carex) نام یک سرده از تیره جگنیان است. به نام زنبق زرد نیز شناخته می‌شود.
گونه های خانواده Cyperaceae در شبکه گیاهی ایران:
پایانَخل یا سیکاس یکی از ۹۵ گونه گیاهان خانواده پایا نخلیان است. این گیاه یک گیاه آپارتمانی مربوط به مناطق گرم و مرطوب است، اولین بار در چین و ژاپن پیدا شده‌است و برگهایش کشیده و شبیه به نخل هستند.
خانواده سیکاس شامل ۱۰ جنس و ۷۶ گونه می باشد. اگر چه برخی از گیاهشناسان این خانواده را جزو بازدانگان حقیقی محسوب می کنند ولی بعلت دارا بودن برخی از خصوصیت سرخس ها در گروه حد واسط سرخس ها و گیاهان دانه دار قرار می گیرند. جنس سیکاس دارای ۸ گونه می باشد که گونه معروف این جنس Cycas revolute است.
گونه های خانواده Cycadaceae در شبکه گیاهی ایران:
گونه های خانواده Cyatheaceae در شبکه گیاهی ایران:
این تیره گیاهانی هستند به صورت درخت یا درختچه که شامل ۱۸ جنس و ۱۳۰ گونه هستند. پیدایش آنها به دوره تریاس نسبت داده می‌شود و قدیمی‌ترین گیاهان رده مخروطیان هستند. دارای برگهای سوزنی شکل و یا فلسی شکل هستند که دو به دو به حالت متقابل باهم قرار گرفته‌اند. از نقطه نظر ساختمان دستگاه زایشی گیاهانی هستند یک یا دو پایه که دستگاه زایشی نر آنها به صورت مخروطهای کوچک که غالبا به حالت راسی یا محوری قرار دارند دیده می‌شوند. گاهی ممکن است دستگاه زایشی نر به حالت مجموعه‌ای که از برگهای فلسی شکل پوشیده شده دیده شود.
پرچمها برگی شکل هستند که در زیر هر کدام از آنها ۲ تا ۷ بساک دیده می‌شود. دانه گرده فاقد کیسه هوایی است. دستگاه ماده این گیاهان به شکل مخروطهای کوچکی هستند ک در راس شاخه‌ها هستند. با وجود اینکه از نقطه نظر ساختمانی مشابه کاج هستند ولی در جنسهای مختلف تیپهای مختلفی نشان می‌دهند بطوری که در بعضی از آنها به صورت یک مخروط کروی یا بیضوی شکل و در بعضی دیگر به صورت یک میوه سته درمی‌آیند.
چوب زربین به علت دوام و استقامت و همچنین مقاومت در مقابل حمله حشرات از قدیم مورد استفاده قرار می گرفت.در گذشته وسایل ظریف موسیقی را از چوب سرو می ساختندو امروزه نیز در ایران خاتم کاریها و منبت کاریها روی چوب زربین انجام می گیرد.ساختمانهای چوبی که دارای پوشش داخلی ازچوب زربین هستند از گزند حشرات به خوبی مصون می مانند. از چوب سرو برای تهیه ی تیر تلفن و تلگراف و ساختن خانه های چوبی و تیرک تونلها نیز استفاده می شود.
تخمکها در کوپرساسه راست و بین ۱ تا ۲۲ عدد تغییر می کند. میوه در کوپرساسه پس از رسیدن خشک و چوبی شده، در سروهای کوهی آبدار و سته مانند می گردد.
درختانی هستند با تاج مخروطی یا هرمی ، دارای مخروط ماده با ۶ تا ۱۴ فلس یا پولک سخت و در وسط سطح پشتی آنها دارای یک برجستگی نوک مانند هستند و لبه‌هایی دارند که پس ازگرده افشانی بر اثر نمو آبدار شده بهم چسبیده و با رسیدن دانه بر اثر خشکی شدید از هم فاصله می‌گیرند. در ایران تنها گونه این جنس یعنی کوپرسوس سمپرویرنس با دو یا سه واریته وجود دارد. یکی از واریته‌ها سرو معمولی یا زربین است که درختانی بسیار بلند و دارای شاخه‌های نسبتا افقی هستند و در نواحی شمالی ایران یافت می‌شوند. واریته دیگر این تیره سروناز نام دارد.
درخت یا درختچه یا بوته‌هایی چوبی ، دوپایه و بندرت تک پایه هستند. برگها در گیاه جوان همیشه سوزنی و در ساقه‌های مسن سوزنی و سه پهلو و در برخی متقابل و پولک مانند است. گلها تک جنس وغالبا دوپایه و در قاعده شامل برگه‌های فلس مانند ، مخروط یا سنبله نر کروی و حامل ۲ تا ۸ پرچم هستند. مخروط ماده دارای فلسهایی است که لبه‌های آن بهم چسبیده و فقط فلسهای بالایی آن بارور و هر کدام حامل یک یا دو تخمک ایستاده هستند. در ایران سرو کوهی هفت گونه در ارتفاعات بالای کوهستان و به صورت پایه‌های پراکنده دارد.
گونه های خانواده Cupressaceae در شبکه گیاهی ایران:
گیاهان تیره چَمچمه‌ایان (Cunoniaceae) گیاهانی هستند چوبی، با برگهای متقابل، معمولاً پَری مرکب، گوشواره‌دار؛گل آذین متنوع، گلهای دوجنسی، منظم، گلپوش دوری یا بالائی، ۳ تا ۵ گلبرگ و ندرتاُ بدون گلبرگ، پرچم زیاد، ۳ تا ۶ کاسبرگ جدا یا پیوسته، تخمک زیاد، تمکن محوری و میوهٔ کپسول یا فندوقه. این گیاهان به‌طور عمده در نیمکره جنوبی می‌رویند.
نام این تیره ازدرخت چمچه (Cunonia) گرفته شده که برگهایی مانند چمچه (قاشق) دارد.
فرم کلی تیره Cunoniaceae: گیاهانی درختی؛ درختچه ای و بالارونده؛ غیرصمغ آور و فاقد شیره رنگی. مستقل یا بالارونده. برگ ها متقابل، یا مارپیچی، یا متناوب؛ چرمی؛ دمبرگ دار؛ ساده یا مرکب؛ برگ های مرکب بصورت سه برگچه ای یا پرمانند؛ گوشوارک دار.
تولیدمثل و گرده افشانی: گیاهانی هرمافرودیت، یا دوپایه، یا دوپایه ی نر، یا دوپایه ی ماده، یا یک پایه ی پلی گام.
جغرافیا: نواحی معتدل تا گرمسیری. مالزی، استرالیا، آفریقای جنوبی، آمریکای مرکزی و جنوبی. X=12, 15, 16 .
طبقه بندی خانواده Cunoniaceae: زیررده دولپه ای ها. راسته Oxalidales .
این خانواده دارای ۲۵۰ گونه است.
گونه های خانواده Cunoniaceae در شبکه گیاهی ایران:
فرم کلی تیره Cucurbitaceae: گیاهانی بالارونده یا علفی یا درختچه ای؛ غیرآبدار. یکساله یا چندساله؛ فاقد برگ های متراکم قابل رؤیت؛ دارای غده های چندساله. مستقل یا بالارونده. خشکی پسند تا شورپسند. برگ ها متناوب؛ مارپیچی؛ دمبرگ دار؛ غیرپوششی؛ ساده یا مرکب؛ برگ های مرکب بصورت سه برگچه ای یا پنجه ای؛ دارای رگبرگ های پنجه ای. برگ ها بی گوشوارک.
تولیدمثل و گرده افشانی: گیاهانی یک پایه، یا دوپایه، یا یک پایه ی پلی گام، یا هرمافرودیت. گرده افشانی توسط حشرات.
جغرافیا: نواحی معتدل یا نیمه گرمسیری تا گرمسیری. X=7-14 .
طبقه بندی خانواده Cucurbitaceae: زیررده دولپه ای ها. راسته Cucurbitales .
این خانواده دارای ۶۴۰ گونه می باشد.
اندامهای پیچکی در گیاهان این تیره منشا متفاوت دارند. برخی از گیاهان این تیره غده‌دار ، بندرت بوته‌های درختچه مانند و یا درختانی با ساقه و تنه گوشتی و احیانا خاردار هستند. برگها منفرد ، ساده ، دمبرگ‌دار و یا دارای پهنک چند بخشی با اشکال متفاوت هستند. تیره کدو حدود ۱۰۰ جنس و ۱۰۰۰ گونه دارند. بجز گونه‌های محدودی از دو جنس آن بقیه همگی در نواحی گرمسیری می‌رویند.
بسیاری از گیاهان تیره کدو دارای خواص دارویی و عده‌ای از آنها خوراکی هستند.
میان‌بر فیبری میوه استوانه‌ای و دراز این گیاه پیچان که هماننداسفنج است مورد استفاده قرار می‌گیرد.
گیاهانی علفی ، دارای ریشه پایا و به شکل شلغم با برگهایی متناوب پنجه‌ای و پیچکهایی معمولا ساده‌اند. گلهای آن معمولا تک جنس و مجتمع در گل آذین خوشه‌ای هستند. کاسه گل استکانی ، دارای ۵ دندانه است. میوه سته کوچک و سبز رنگ است و بعدا قرمز می‌شود. گونه معروف آن به نام بریونیا البا میوه سیاه رنگ دارد و یک‌پایه است.
میوه این گیاه تخم مرغی شکل است و هنگام رسیدن بطور ناگهانی و سریع از دمگل جدا شده و در محل جدا شدن سوراخی در برون‌بر باقی می‌گذارد که از آن محتویات میوه با دانه‌ها با فشار به خارج پراکنده می‌شود. گونه معروف این جنس خیار خر یا اکبالیوم الاتریوم است که خاصیت مسهلی دارد.
گونه های خانواده Cucurbitaceaeدر شبکه گیاهی ایران:
یا تیره Brassicaceae
فرم کلی تیره Cruciferae : گیاهانی علفی یا درختچه ای یا بالارونده. گیاهانی آبدار یا غیرآبدار. یکساله، دوساله و چندساله؛ با برگ های متراکم اولیه یا فاقد برگ های متراکم قابل رؤیت. مستقل یا بالارونده. آبدوست یا خشکی پسند یا شورپسند؛ گیاهان آبدوست دارای ریشه. برگ ها در اندازه های متوسط تا بسیار بزرگ؛ متناوب؛ مارپیچی یا دوردیفه؛ گوشتی یا علفی؛ دمبرگ دار یا نیمه دمبرگ دار یا بی دمبرگ؛ پوشش دار یا غیرپوششی؛ بدبو یا فاقد عطر مشخص؛ ساده یا مرکب؛ برگ های مرکب بصورت پرمانند. پهنک برگ های ساده بصورت بریده بریده تا یکپارچه؛ تک رگبرگی یا دارای رگبرگ پرمانند. برگ ها بی گوشوارک. حاشیه پهنک برگ یکپارچه یا دندانه دار.
تولیدمثل و گرده افشانی: فاقد گل های تک جنسی. گیاهانی هرمافرودیت. دارای گل های شهددار یا فاقد آنها. شهد مترشحه از پوشش گل یا از جام گل یا از اندام های جنسی نر. گرده افشانی توسط باد یا حشرات.
جغرافیا: نواحی یخبندان تا گرمسیری. همه جازی بخصوص در نواحی معتدل شمالی و مدیترانه ای. X=5-12(+) .
طبقه بندی خانواده Cruciferae : زیررده دولپه ای ها. راسته Brassicales .
سردهٔ کلمی ها (Brassica) از این تیره است.
این خانوده دارای ۳۲۰۰ گونه می باشد.
در این جنس گونه های علفی با تیپ رشدی یک ساله، دو ساله و چند ساله دیده می شود. اندامهای هوایی در گونه های مختلف به صورت صاف تا حدی کرک دار و برگهای متناوب و تقریبا” شانه ای ( به ندرت ساده) دیده می شوند. گلبرگها به رنگ زرد کم رنگ، زرد یا تقریبا” سفید است. میوه از نوع خورجین و باریک و مستقیم یا خمیده در برخی گونه ها و دارای بذرهای متعدی است. سطح بذرها دارای ترکیبات موسیلاژی نیست. حدود ۸۰ گونه از این جنس تاکنون شناسایی شده است.
گونه های خانواده Cruciferae در شبکه گیاهی ایران:
