پنجهگرگیان (Lycopodiaceae) تیرهای از گیاهان آوندی ابتدایی هستند. گیاه کبریت هم به این تیره تعلق دارد.
پنجهگرگیان هاگ هایی بر روی ساختارهای ویژهٔ نوک جوانههای خود دارند که با گرز های کوچک شباهت دارد. گیاهان این تیره، گیاهانی بدون گل هستند که دانه هم تولید نمیکنند.
این گیاهان از راسته پنجهگرگسانان Lycopodiales، ردهٔ گیاهان کبریت (Lycopodiopsida) شاخهٔ پنجهگرگتباران Lycopodiophyta هستند.
پای گرگ
خواص درمانی: ضد درد، ضد سرفه، ضد التهاب مثانه، ضد التهاب کلیه، ضد التهاب و درد مفاصل، ضد روماتیسم، مسهل، ملین، مقوی اعصاب، آرامبخش، درمان سوءهاضمه، افزایشدهنده میل و قوای جنسی.
استفاده به صورت موضعی سبب درمان مشکلات پوستی از جمله پسوریازیس شده، همچنین برای درمان ریزش مو نیز مؤثر است.
پایگرگیها از دسته گیاهان بی گل ولی دارای ریشه و ساقه و برگ هستند. تکثیر آنها مانند سرخسها از طریق هاگ یا اسپرم انجام میشود. پایگرگ گیاهی است چند ساله به هر دو حالت خزنده و قایم دیده میشود. بلندی آن به پنجاه سانتیمتر میرسد. قسمت خوابیده آن پوشیده از برگهای ریز و سبز است و در قسمت انتهای ساقه قایم آن دو سه سنبله دیده میشود که از فلسهای کوچک مثلثی شکل پوشیده شده و در کنار فلسها کیسه یا کپسول محتوی هاگ وجود دارد و همین گرد هاگهاست که پس از رسیدن از هاگدانها خارج شده و به صورت گرد در طب سنتی به عنوان دارو مستعمل است. معمولاً برای تهیه گرد لیکوپود، سنبلههای دارای هاگ گیاه را کمی قبل از رسیدن کامل چیده و روی پارچهای تکان میدهند. سپس هاگهای خارج شده که روی پارچه ریخته شده جمعآوری میشود.
گونه های خانواده Lycopodiaceaeدر شبکه گیاهی ایران: